Скажы НЕ смяротнаму пакаранню

Уладзіслаў Кавалёў і Дзмітрый Канавалаў з'яўляліся адзінымі сведкамі злачынства спецслужбаў, таму ўлада не магла пакінуць іх у жывых. Любоў Кавалёва лічыць, што яе сына расстралялі адразу пасля апошняга спаткання - 11 сакавіка 2012 года.

30 лістапада 2011 года Вярхоўны суд Беларусі прызнаў Уладзіслава Кавалёва вінаватым у саўдзеле ў тэрарызме і асудзіў яго да смяротнага пакарання. 7 снежня асуджаны падаў прашэнне аб памілаванні на імя Аляксандра Лукашэнкі.

14 сакавіка 2012 стала вядома, што Лукашэнка адмовіўся памілаваць Дзмітрыя Канавалава і Уладзіслава Кавалёва. За тры дні да таго, 11 сакавіка, маці і сястра Кавалёва атрымалі з ім трохгадзіннае спатканне ў СІЗА КДБ. У той жа дзень, лічыць Любоў Кавалёва, яе сына і расстралялі.

Пра падзеі чатырохгадовай даўнасці узгадвае Любоў Кавалёва ў інтэрв'ю "Беларускай праўдзе".

- На судзе ваш сын не прызнаў сваю віну, адмовіўся ад паказанняў, дадзеных пад ціскам. Пра што маўчаў ваш сын?

- Уладзіслаў не маўчаў, ён сказаў дастаткова. Аднак, вельмі многае тады гаварылася ў мяккай форме, таму што кожны раз пасля паседжання суду ён трапляў у СІЗА, дзе чакаў і ціск, і розныя віды пакарання. Калі Уладзіслаў не пацвердзіў вочную стаўку з Дзімам, суд адклалі да панядзелка, а ў панядзелак яго прывезлі ў суд у страшным выглядзе: ён хацеў есці, хацеў піць, спаць, у яго быў стомлены твар - яму не даравалі такія паказанні. Ніхто не чакаў, што Уладзіслаў стане гаварыць.

- Чакалі, што ваш сын беспярэчна прызнае віну і будзе маўчаць?

- Яны думалі, што Уладзіслаў будзе рабіць тое ж, што і Дзіма - маўчаць. Але сын не стаў маўчаць. Думаю, сваю ролю ў гэтым адыграла тая акалічнасць, што я была бачная, і ў Уладзіслава быў адвакат - не прадастаўлены ўладамі, а наш адвакат. У гэтым плане яму было лягчэй.

- Як паказанні і паводзіны вашага сына адбіліся на ўсім судовым працэсе?

- Сын паламаў усю веру ў правасуддзе, паказаў, што ў краіне няма незалежнага суда. Любога чалавека могуць прымусіць падпісаць прызнанне ў злачынстве, якога ён не здзяйсняў.

- Апошні раз вы сустракаліся з Уладзіславам у СІЗА КДБ 11 сакавіка 2012 года, праваабаронцы мяркуюць, што вашага сына пакаралі смерцю ў перыяд з 12 па 15 сакавіка. Калі вы адчулі, што з сынам няладна?

- Пасля апошняга спаткання я аналізавала паводзіны ўладаў, калі мы беспаспяхова спрабавалі знайсці Уладзіслава. Я мяркую, што сын быў пакараны пасля нашага спаткання - 11 сакавіка, але ніяк не 15-га. І паводзіны Улада, і паводзіны работнікаў СІЗА - усё казала аб нашым апошнім спатканні.

- Цяпер, праз чатыры гады пасля вашай трагедыі, ці змянілі вы сваё меркаванне з нагоды паспешнай кары? Чаму смяротны прысуд прывялі ў выкананне, не чакаючы нават адказу з Камітэта па правах чалавека ААН?

- Дзіма і Улад з'яўляліся сведкамі злачынства, якое здзейсніла ўлада. Тэракт здзейснілі спецслужбы - іншага меркавання ўжо не існуе, а Дзіма і Уладзіслаў з'яўляліся сведкамі гэтага злачынства. Адзіныя сведкі - іх у любым выпадку прыбралі б. Ход следства, выбіванне прызнанняў, здзекі - усё кажа пра гэта. Пры спрыяльным зыходзе справы раней ці пазней яны расказалі б праўду, таму ўлада не магла пакінуць іх у жывых.

- Ці ўдалося вам прыадчыніць заслону таямніцы над падзеямі чатырохгадовай даўніны? Вы настойліва дамагаліся праўды ...

- Нічога не дамаглася - пры цяперашняй уладзе праўды мы не даб'емся. Заўсёды ішлі адпіскі, прычым неаргументаваныя.

- Любоў Іванаўна, як паўплывала гэтая трагедыя на вашу асабістую лёс, на вашу сям'ю?

- Жыццё падзялілася на дзве часткі: да выбуху і пасля яго. А тут яшчэ мацней, таму што сына абвінавацілі ў злачынстве, якога ён не здзяйсняў.

Магчыма, сам тэракт і падача яго афіцыйнымі СМІ сталі шокам для людзей у самым пачатку: людзі проста не мелі ніякай інфармацыі. Калі да людзей дайшла інфармацыя, я не адчуваю да сабе ніякага негатыву. Я працую ў вялікім калектыве: і тады, і цяпер я адчуваю і падтрымку, і добрае стаўленне да сям'і. Я не адчуваю ціску з боку людзей.

Даведка. Выбух на мінскай станцыі метро "Кастрычніцкая" прагрымеў 11 красавіка ў 17.50. Ён забраў жыцці 15 чалавек, больш за 200 - былі шпіталізаваны. Дзмітрыя Канавалава і Уладзіслава Кавалёва затрымалі праз суткі пасля выбуху, а суд над імі пачаўся 15 верасня. Фігурантам таксама ставіліся ў віну выбухі ў Мінску ў 2008 годзе і Віцебску ў 2005 годзе.

Праваабаронцы і міжнародныя структуры, у тым ліку Еўрасаюз, парламенцкія асамблеі Савета Еўропы і АБСЕ, заклікалі Лукашэнку перагледзець сваё рашэнне аб адмове ў памілаванні Кавалёва і Канавалава: судовы працэс пакінуў пасля сябе занадта шмат пытанняў.